Thứ Bảy, 22 tháng 5, 2010

KHI YỂU LƠ BỎ NHÀ RA ĐI

(Ảnh: VN Thư quán)


Bé đòi mãi, cuối cùng, tôi đành cho bé nuôi một con mèo. Lúc mới mua về, nó là con mèo xấu xí nhất mà tôi từng biết. Tôi vốn có tật xấu khó chữa là chỉ thích cái gì đẹp. Nhưng con mèo em bé nhà mình mua về, làm sao dám chê?! Đành cười cười:
- Trông nó không được xinh lắm, phải không con?
- Con biết. Con định mua con mèo trắng có cái đuôi chìa khóa, đẹp lắm. Nhưng con mèo này cứ chúi vào tay con, vừa co ro, vừa liếm mãi...
- Con đặt nó tên gì chưa?
- Dạ rồi.
- ?
- Tên nó là Yểu Lơ.
- Tên gì kỳ dzậy? Hông hiểu!
Bé quay mặt đi chỗ khác, giấu nụ cười hết sức gian tà. Tên gì cũng được thôi. Đó là con mèo của bé, thích đặt gì thì đặt. Thấy tôi đi lấy chén cho mèo uống sữa, bé cười:
- Thiệt là không muốn hiểu hả?
- Không. Thích thì nói, không thích thì thôi.
- Yểu Lơ là... Lỡ Yêu đó mà?!
- Trời!
Hết nói nổi. Chủ đã yêu sớm, sợ ảnh hưởng chuyện học hành, lại cũng sợ càng cấm, càng phản tác dụng, mới cho phép quen có điều kiện. Bây giờ, ngay cả con mèo, bé cũng đặt cái tên... đúng là trời ơi!
Bé láu cá, nói xong là chạy lại ôm và hun lóc chóc. Thôi thì mặc kệ, bé vui là được rồi. Thế là con mèo có một cái tên, tôi nghĩ chắc chẳng bao giờ "đụng hàng".
Trước khi có con mèo, bé đã vòi nuôi một con chó. Con chó này thì xinh ơi là xinh. Vừa mang về là tôi đã đem lòng yêu nó rồi. Bé đặt tên nó là Kapi. Kapi có đôi mắt rất đẹp, vừa buồn buồn, vừa láu lỉnh, nhất là khi nó xin ăn. Tôi phải đặt cho nó biệt danh là "Bang chủ Cái bang". Khi nó xin ăn, nó đứng với hai chân sau, hai chân trước chắp lại và lạy như tế sao, vừa thở, vừa trưng đôi mắt biết nói với nỗi buồn "vạn thuở", làm ngơ với nó được mới là giỏi. Rủi như mình cố tình làm ngơ, nó lạy không cho, nó lập tức sủa như đạn nổ vào mặt. Tôi thường bảo:
- Con chó này kinh dị quá. Xin ăn không được, nó chưởi thề luôn!?
Con Yểu Lơ, nên gọi là Yếu Lơ-chạy mất dép mới đúng. Mấy ngày đầu mới về, nó ăn như chưa bao giờ được ăn. Bụng nó to như cái trống, tưởng sắp vỡ tới nơi. Sau đó nó đột nhiên bỏ ăn, cứ chui vào một góc nằm co ro. Nuôi một con mèo mà làm như có con mọn, cả ngày cứ lo lo trong lòng. Suốt một tuần liền, tối nào cũng phải đưa đến bác sĩ thú y, vừa chích, vừa thuốc. Mèo con không chịu uống thuốc. Tôi đi mua một cái ống chích về bơm trấn vào cổ nó. Mỗi lần nhìn thấy tôi với cái ống chích to đùng là nó chui tuốt vào trong xó, giấu cái mõm vào trong bụng, rên những tiếng dài như con nít khóc.
Bé vừa phụ bắt và giữ con mèo, vừa cười:
- Trốn không thoát đâu cưng.
Kapi ở cạnh bé thì không ngừng sủa tưng bừng. Thật là nhức đầu!
- Bé ơi! Bé dẫn Kapi đi chỗ khác được không? Một con mèo èo uột rên rỉ, thêm một con chó gào rú, chắc mình chết quá!
Bé vội vàng ôm con chó vừa đi, vừa cười:
- Thôi, con với Kapi đi học bài đây. Kapi lộn xộn quá, nhưng mình vẫn thương Kapi. Ai cũng thương Kapi.
Nghe bé nói, tôi thật tức cười. Tuy đem đến bao nhiêu là phiền phức, Yểu Lơ rồi cũng khỏe dần. Yểu Lơ đã cứng cáp, tôi rút thanh chắn ra, cho nó lang thang trong nhà. Kapi có bạn, lập tức giở trò thô bạo. Nó nắm cổ Yểu Lơ, tha chạy như tha cục xương bò, mặc cho Yểu Lơ gào the thé. Bé nhìn thấy xót ruột la lên:
- Kapi! Bỏ xuống nhanh, chết bạn bây giờ.
Kapi nhả Yểu Lơ xuống, vừa quẫy đuôi, vừa trưng đôi mắt buồn buồn, ngây thơ vô số tội ra, chẳng ai giận được. Bé vừa xoa xoa cổ Yểu Lơ, vừa dặn Kapi:
- Bạn còn nhỏ lắm. Cắn bạn mạnh quá, bạn chết rồi, không có bạn mà chơi đâu.
Con chó mà biết nghe và hiểu lời người thì nó chẳng phải chó. Thế nên, Yểu Lơ lại tiếp tục bị nhốt sau thanh chắn.
Đến khi Yểu Lơ bắt được con chuột đầu tiên, tôi không nhốt nó nữa. Thật ra, có muốn cũng không làm được, vì Yểu Lơ đã có thể nhảy qua thanh chắn mà đi lang thang trong nhà.
Yểu Lơ đã lớn, nó chẳng còn sợ Kapi nữa. Hai con đánh lộn chí chóe suốt ngày. Kapi thì hay quấn theo xin ăn. Yểu Lơ thì tối nào, khi tôi kéo cái ghế xoay ra, ngồi vào bàn vi tính, nó lập tức nhảy lên nằm trong lòng tôi.
Vì con Yểu Lơ nằm, nên tôi rất ít cử động chân để nó nằm thoải mái một chút. Lần nào, khi rời bàn vi tính, tôi cũng suýt nữa là té nhào vì bị chuột rút. Nhưng con mèo nằm ngoan vậy, không lẽ đuổi nó đi, đành chịu thôi. Tôi gần như có một thói quen mới là cứ xoa xoa đầu Yểu Lơ mỗi khi phải suy nghĩ.
Ngày chủ nhật có bà ngoại lên nhà, không phải đi đâu, chị em và các cháu tụ tập làm bữa họp mặt gia đình. Ăn xong, mọi người về hết, em bé cũng theo mọi người đi chơi, còn lại tôi với bãi chiến trường đầy xương xẩu, chén ly…
Tôi đang thu dọn ngoài bếp thì nghe Kapi gào rú hết sức kỳ dị.
Trước mắt tôi, Yểu Lơ núp trong góc kệ, đang giơ vuốt tìm cách tát vào mặt Kapi. Kapi thì nhảy chồm chồm, nhe hai hàm răng vừa gừ, vừa rú… nghe rởn hết cả người. Nó đang tức tối vì không có cách nào gặm trúng con mèo khôn ngoan, cứ núp sau cái kệ.
- Kapi! Đi đi. Ra chỗ khác đi.
Kapi hơi niễng niễng đầu quay lại nhìn tôi. Trời ơi! Mặt nó đầy máu me, một bên mắt bị toác một đường, máu đang nhễu tong tong xuống nền.
Không kịp suy nghĩ, tôi vớ ngay cây chống giá vẽ giơ lên, quất hết sức vào cái kệ. Yểu Lơ lập tức phóng ra ngoài, nhảy lên đầu kệ đứng và kêu những tiếng nghe não nuột rồi chạy mất.
Bác sĩ phải khâu hết bốn mũi ở khóe mắt Kapi. May là không trúng mắt, nếu không, Kapi hẳn phải đổi tên thành Độc Nhãn Cẩu mất.
Yểu Lơ đi mất từ hôm đó. Tôi vốn cũng không để ý, nếu là Kapi vắng nhà, hẳn chưa tới mấy phút là ai cũng biết. Chỉ đến khi em bé nói:
- Mấy hôm nay con không thấy Yểu Lơ. Chắc nó sợ về bị ăn đòn nên bỏ nhà ra đi rồi. Kapi mất bạn, cứ nằm như sắp chết.
Mấy ngày nay, tôi cứ cảm giác trống trống thế nào ấy, thì ra vì không có Yểu Lơ nằm trong lòng tôi như mọi khi. Có lẽ hôm đó, nó cũng bị Kapi cắn trúng hay là tôi đập cái kệ rung, đập vào người nó và bây giờ, nó đang nằm rũ ra ở xó xỉnh nào. Tôi cầm đèn pin đi soi từng ngõ ngách trong nhà, xáo tung hết mọi thứ để kiếm Yểu Lơ. Thật là không có! Đến nước này, tôi mới thật sự tin rằng: Yểu Lơ đã bỏ nhà ra đi. Ôi! Con mèo cũng biết bỏ nhà ra đi!
Tôi ngồi vào cái ghế xoay trước bàn vi tính, ngớ ngẩn tự hỏi: không lẽ Yểu Lơ thật sự đã nhận ra tôi, lòng riêng thương Kapi nhiều hơn nó? Không đâu. Một con mèo làm sao thông minh đến mức ấy. Chỉ có một lẽ là hôm đó, tôi dữ quá, nó sợ mà bỏ đi thôi. Cứ nghĩ đến con Yểu Lơ tham ăn như vậy, mấy hôm nay lang thang, ai người ta thèm cho mèo hoang ăn, không chết bệnh thì chắc là sắp chết đói rồi. Tuy dạo này, tôi đã đổi thói quen thức khuya, dậy trễ thành ngủ sớm, dậy sớm, nhưng có hơi quá sớm hơn bình thường khi tôi tắt máy vi tính. Bé gõ cửa lốc cốc:
- Cho con vô ngủ chung một bữa được không?
- Không. Mình đã ngủ rồi! Bé học bài xong chưa mà đòi đi ngủ sớm dữ vậy?
- Chưa học xong. Thôi cho con gấu bông vào ngủ chung cũng được. Con gấu này, người yêu mới tặng đó, con quý nó lắm.
- Thêm một con gấu nữa chắc mình chết ngạt mất. Cám ơn con gái, học bài cho xong đi.
- Hay mai con đi mua con mèo khác, đẹp ơi là đẹp luôn, không xấu xí như con Yểu Lơ đâu.
- Xấu hay đẹp gì cũng không mua nữa, phiền chết người chứ có sung sướng gì...
Buổi sáng, lúc xuống tới lầu một, tôi nghĩ mình có nghe tiếng mèo kêu, lòng tự nhủ: mình mong quá thành ra lỗ tai có vấn đề. Nhưng để chắc ăn, tôi dừng lại gọi:
- Yểu Lơ! Yểu Lơ! Meo, meo meo…
Lần này, có tiếng mèo. Có thể đó là Yểu Lơ? Việc gì cũng gác qua một bên, không đi nữa, nhỡ là Yểu Lơ thật thì sao? Nhìn đống hàng của người ta chất cao che gần hết góc hành lang, tôi chỉ còn nước gọi thêm người đến phụ dỡ ra. Thì ra Yểu Lơ bị kẹt trong đống bàn ghế của cái kho hàng. Chẳng hiểu nó vào đó bằng cách nào và sau đó thì không ra được.
Vừa dỡ cái bàn chẹt cứng nó ra, nó lập tức phóng cái vèo vào người tôi, làm tôi ngã ngữa ra đất. May mà đội nón bảo hiểm, nếu không thì cầm chắc là đầu tôi mọc mới một cục u. Ra nó cũng còn mạnh gớm.
Cú té bất tử làm gãy mất một gót giày, tôi đành tháo giày đi chân không, một tay ôm Yểu Lơ, một tay xách giày, đi trở lên nhà, bụng cứ tức cười khi nghĩ: không biết bây giờ trông mình lôi thôi, lếch thếch, tệ đến mức nào?!
Yểu Lơ nhào vào thau thức ăn chó mèo, gặm một hai viên thì cứ dụi đầu vào làm những viên đồ ăn văng tung tóe ra đất. Xem ra, nó đói quá, thức ăn viên thì cứng khiến nó không thể ăn nhanh cho đã cơn đói. Tôi đi xay thịt, bỏ vào nồi nấu chung với cháo ăn liền, xong lại bỏ vào một cục đá cho cháo nguội nhanh.
Tôi ngồi xoài ra đất, hai tay ôm ghị con mèo để nó ăn từ từ thôi. Nó vừa ăn, vừa lắc lắc cái đầu, trông hết sức kỳ cục. Chỉ đến khi bụng nó tròn vo, nó mới thôi lắc đầu và trở lại cái kiểu ăn liếm liếm nhỏ nhẽ.
Dù sao cũng mất hết buổi sáng, tôi buông Yểu Lơ ra, ngồi nhìn nó ăn. Nhìn một hồi, tôi mới thấy: thì ra Yểu Lơ cũng là một con mèo rất đẹp. Và vì tôi vốn thích cái gì đẹp, nên tôi biết rằng mình cũng yêu nó không kém gì Kapi.
******

Thứ Tư, 19 tháng 5, 2010

KINH CẦU

Dịu dàng chút gió
Bình thường như tôi
Biển người sóng vỗ
Chìm tôi hư vô
Chỉ là hạt cát
Sóng xô mấy bờ
Yêu người như biển
Giấu vào cát khô
Yêu đời như núi
Chôn tôi giữa lòng
Ngẩn ngơ

Tay đời lạc lối
Tay người hững hờ
Tay tôi nhỏ bé
Bám vào giấc mơ
Thức dậy đừng khóc
Trong mơ hãy cười
Cho trăm năm cũ
Ngủ quên hiên đời
Cho trăm năm mới
Đường hoa một đời
A men!

VƯỜN MỘNG

Và một ngày sương mù giăng lối rộng
Ta lỡ làng chạm phải cố nhân
Đôi giày đỏ chẳng còn may mắn nữa
Ta thấy con đường hẹp như bàn tay

Có một ngày cô gái nhỏ lang thang
Với giấc mơ tuổi thơ trong vườn xanh khuynh diệp
Lá đẹp quá, con đường mòn nhỏ quá
Hình như nơi đây đã có một lâu đài
Hình như nơi đây từng có dấu hài
Công chúa nhỏ ngày xưa từng lạc bước
Tiếng cười du dương còn tươi trên lá cỏ
Chuyện ngày xưa tưởng mới hôm qua

Ta chẳng còn bé bỏng phải không?
Cũng chẳng còn đôi mươi - mười tám
Dường như tất cả đều không thực
Khi ta chia tay mỗi đứa một đường

Thì thôi, mộng giữa đời thường
Ta đem tất cả gói thành khói hương
Đâu lầu mộng, đâu thánh đường?
Vườn trưa nhạt gió dường như thở dài
Ta tìm ta trong u hoài
Sao chẳng thấy ta?

Chỉ là

Chỉ là một chút tơ trời
Chỉ là ngọn gió ru hời mà thôi
Chỉ là một thoáng rong chơi
Giấc mơ bươm bướm đầy trời cùng tơ
Chỉ là ta vốn con người
Làm sao có cánh lên trời mà bay
Thôi bươm bướm, thôi tơ trời
Đôi giày đen dưới chân đời lại đi

Hợp rồi tan

Hợp rồi tan
quy luật muôn đời
tôi vẫn biết
Mà nỗi buồn
lỡ biết
vẫn khó quên
Thêm một chút
chỉ là thêm một chút
Nhưng ly buồn
thêm chút đã tràn

TỰ HỎI

Ta dắt ta đi về với ta
Cố gắng mỗi ngày cười như đời đẹp lắm
Cứ thấy dòng sông chảy về xa thẳm
Lại biết dòng trong, dòng đục phải qua
Cứ thấy núi xa nối với chân trời
Lại thấy mình như con kiến nhỏ nhoi
Ngàn ngày trăn trở, gắng vượt qua mình
Chưa làm được là bao
Thấy chiều tà đã tới
Vội vội vàng vàng
Tối tối
Vẽ bức tranh đời
Có xong không?

TẠC

Ta ngồi tạc buổi hoàng hôn
Chiều buông quá tím
Giấc mơ đời như ráng đỏ
Chìm dần giữa khói chiều xa

Ta ngồi tạc trái tim ta
Tay đời vụng quá
Chỉ cắt những vết thương
Chảy máu không thôi

Ta ngồi tạc nụ ta cười
Rong rêu quá khứ - tương lai
Sóng ngầm, biển lặng
Đi ngang qua đời

MỘT

Chỉ cần một nhánh mai vàng
Mùa xuân đã đến ngập tràn phòng tôi.
Chỉ cần một nhánh đào thôi
Mà bao nỗi nhớ không nguôi lại về.

NHỚ

Bồi hồi nhớ buổi chiều quê
Nhớ con trâu đầu đê gặm cỏ
Nhớ đàn cò vẽ đôi cánh gió
Rủ nhau về trắng xóa vườn sau

Bồi hồi nhớ ngày xuân cũ
Hoa xoài rụng trắng góc sân
Hoa mai vàng khắp lối
Gió ngày xuân dịu dàng như thầm hỏi:
Công chúa ơi, mấy tuổi rồi?

Bây giờ Xuân vừa tới
Ở lại bao ngày có vui không?
Gió bụi đời thường che dấu cũ
Vết hài xưa đã mất tự lâu rồi

KHÔNG ĐỀ II

Đêm qua thấy gió
Mong manh tơ trời
Đêm qua nhớ lá
Mong manh phận đời
Sương đêm ủ gió
Thấm đầy vai tôi
Sáng ra hiên trước
Lá rơi lâu rồi
Còn tôi
Với tôi.

NGUYÊN THU

Ừ thôi, mùa thu
Nỗi buồn trút lá
Ừ thôi, lá thu
Vàng khô bờ đá
Ừ thôi, người lạ
Đừng quen bao giờ

******

Ở Sài Gòn không có mùa thu
Mùa thu có sẵn trong đôi mắt
Ở Sài Gòn không có mùa đông
Mùa đông có sẵn ở trong lòng

Chủ Nhật, 16 tháng 5, 2010

NHÀ HOANG

(Ảnh: VN Thư quán)



Ngôi nhà đó không hiểu hoang phế từ khi nào, lá cành rơi rụng bao năm, tạo thành một lớp dày xôm xốp, chẳng nâu, chẳng đen, thấp thoáng rêu phong trên những mảng tường nham nhở, ló sau cây cỏ um tùm. Tiếng côn trùng rền rỉ những ngày mưa. Tiếng chim chóc cao giọng hót như thể khẳng định quyền sở hữu thế giới hoang tàn đó.
Tiếng đồn rằng: mấy chục năm qua, ở làng đã có hàng chục người bị ma bắt dẫn vào trong nhà hoang, khi trở về đều trở nên khùng khùng, điên điên, cứ bóc đất ăn mãi cho đến chết… Đêm đêm, người nhẹ vía còn thấy ma đốt đèn, đọc sách… rất nhiều chuyện nghe cứ ly kỳ như chuyện liêu trai.
Chi Mai nghe mà chẳng tin mấy: Ma gì mà ma, chỉ để dọa trẻ con thôi. Nhưng ngôi nhà u ám hoang tàn, mang dáng vẻ "đình viện thâm thâm" đó làm cô tò mò ghê gớm. Ở Sài Gòn mà có khu đất như vậy thì giàu sụ rồi, cho dù ma gì cũng phải cuốn gói cho người ta xây nhà cao cửa rộng. Nghe Chi Mai nói, ông nội chỉ cười khà khà.
Người làng bảo Chi Mai là một con nhóc thành phố, làm sao hiểu hết đất lề quê thói. Tốt nhất là đừng có đi vào đó, cứ… kính quỷ thần nhi viễn chi! (ý là quỷ thần thì kính trọng nhưng càng ở xa càng tốt?!). Chẳng trách mà trong làng đi đâu cũng thấy miếu to, miếu nhỏ. Cứ chỗ nào có người chết bất đắc kỳ tử thì ở đó mọc lên một cái miếu. Có cái miếu to bằng cái chái bếp (loại này ít thôi), phần lớn là miếu nhỏ bằng cái chuồng (là chuồng chim câu ấy). Miếu xây rồi, không ai chăm sóc, nhang khói lạnh lẽo, bát nhang lăn cù trong bụi dày. Nhà hoang. Miếu hoang. Hẳn còn nhiều thứ hoang nữa, hiểu nhiều mau già mà!
Nhà ông nội chỉ cách nhà hoang một quãng đồng. Từ ngày về đây, đêm nào Chi Mai cũng ngồi nhìn qua khe cửa, mong thấy con ma. Ma đâu chẳng thấy, chỉ thấy chân tay chi chít nốt đỏ vì lũ muỗi đói tấn công. Chỉ đến khi chịu hết xiết và buồn ngủ rũ người thì cô mò lên giường, phê luôn đến sáng.
Mấy hôm nay trời cứ mưa tầm tã. Chi Mai không thể đi đâu, ngồi không cũng buồn, cô lên nhà trên lục tủ sách của ông nội. Phần lớn là những cuốn giấy chữ Nôm vàng ố, dạng viết tay, rồi sách chữ Pháp, chỉ có vài cuốn sách chữ Việt trong góc.
Là dân nghiên cứu Hán-Nôm, những cuộn giấy chữ Nôm rất thu hút sự quan tâm của Chi Mai bởi nét chữ cứng cáp, khi sổ thì mạnh mẽ, khi hất thì phóng khoáng, nét cong thì dịu dàng… rõ ràng do một người rất cá tính viết ra. Tuy không đọc được nhiều, nhưng Chi Mai nhận ra chúng là những trang nhật ký. Cũng may, đi đâu, cô cũng mang cuốn từ điển Hán-Nôm theo. Cô có nhiều thời gian mà, từ từ nghiên cứu.
Câu chuyện cứ rủ rỉ như một lời thì thầm. Càng đọc, Chi Mai càng kinh ngạc: Tên ấy chẳng phải là tên của bà cụ cố sao? Vậy người viết cuốn giấy này là ai? Minh - hình như trong gia phả nhà mình, chẳng có ai tên Minh.
******
Ngày…
Hôm qua, Chi Mễ thấy mình viết chữ, đòi học cùng. Cha lạnh nhạt bảo:
- Con gái, học thêu thùa, nấu nướng để còn phục vụ chồng con, học chữ hư người đi. Không thấy tên con, cha cũng đặt là Mễ, tức là lúa gạo. Chuyện đàn bà, con gái cần quan tâm là nơi góc bếp, là lúa gạo cho chồng con ăn no, họ còn gánh vác gia đình.
Chi Mễ bỏ vào trong góc, ngồi khóc một mình. Thương quá, mình mới an ủi:
- Thật ra, cha đặt tên em là Chi Mỹ, tức là người đẹp, vì ngại gọi tên đẹp quá, khó nuôi, nên mới gọi là Chi Mễ thôi. Còn nhớ hồi anh mới dẫn em về nhà, trông em ốm yếu, ngơ ngác, thậm chí còn không biết mình là ai, lại còn bệnh hoạn triền miên. Ngày nào anh cũng sợ sáng ra không thấy em còn thở. Lúc đó, còn gọi Mỹ ơi, Mỹ à, ma nó ghét, sẽ bắt mất em thì sao?
Em ngước mặt nhìn lên, nước mắt còn ướt má mà môi thì cười như hoa, thật ấm lòng. Em nói:
- Từ nay, Minh gọi tên em là Mỹ, đừng gọi Mễ ơi, Mễ à nữa.
Không biết cha đã ở đó từ lúc nào, chỉ nghe cha quát:
- Lại kêu nó bằng tên? Gọi như vậy chẳng ra tôn ty trật tự. Từ nay, cha còn nghe con gọi như vậy, cứ lần một ăn một roi, lần hai ăn hai roi…
Chi Mễ hơi cúi mặt, lè lưỡi làm vẻ nhát ma, khiến mình chỉ muốn cười. Chi Mễ cứ luôn gọi mình bằng tên. Cứ lúc nào nghe Chi Mễ trịnh trọng gọi “anh Minh”, mình biết là có sự cố gì rồi. Chỉ khi mình làm chuyện gì, Chi Mễ không vừa ý, thế nào Chi Mễ cũng đổi tông như vậy.
- Sao không nghe trả lời? - cha quát lớn.
- Dạ, thưa cha!
Mình và Chi Mễ cùng "dạ" một lượt thật to.
Ngày…
Năm nào, đến ngày này, mình đều dọn một mâm cúng ngoài sân cho Chi Mễ chủ trì. Đó là ngày của tám năm trước, khi cơn bão lụt lớn chưa từng có quét qua quê mình. Vòi rồng đi tới đâu, nhà cửa bị cuốn tốc lên trời tới đó. Có lẽ em do vòi rồng thả xuống làng. Trong trận lụt, mình mất mẹ và em gái, nhưng lại cứu được em. Em yếu ớt như cọng cỏ. Sau lụt, cái ăn kiếm đã khó, lá thuốc thì chết sạch, đành phó mặc em cho trời. May mà em cũng khỏe dần, ngoại trừ việc em chẳng nhớ gì về khoảng đời trước đó, em là một cô bé thông minh, hay nói, hay cười.
Thâm tâm cha, mình biết, cha coi em như con dâu trời gả cho mình. Từ trước đến giờ, mình cũng tin như vậy. Ngay từ khi đem em về, mình đã yêu em rồi. Em càng lớn, càng xinh. Cuộc sống thật êm đềm và hạnh phúc.
Ngày…
Thượng về rồi. Mình hãnh diện dẫn Thượng vào làm quen với em, cho em biết mình có một người bạn tuyệt vời thế nào. Mình ngồi giữa hai con người mà mình hết lòng yêu quý, cảm giác hạnh phúc đầy đến nỗi, mình chỉ biết cười và lắng nghe họ trò chuyện. Rồi chiều nào, Thượng cũng tới chơi. Thượng thổi sáo, mình kéo đàn và em ngồi nghe.
Những ngày này, lúa đang trổ bông. Cá lóc, cá rô ăn nhụy lúa, con nào cũng mập. Em thường chiên xù đến giòn tan. Cha ăn, cũng phải khen. Nhưng vào cái lúc mình nhìn thấy em nhiệt tình chăm chút từng mẩu xương cho Thượng, quên mất mình, những con cá xù giòn ấy bỗng cứng như gai, không nuốt vào được nữa.
Lần đầu tiên sau bao năm làm bạn, mình kiếm cớ rút lui trước và mặc em tiễn khách. Cũng là lần đầu tiên trong đời, mình mới ngồi bên bàn, thử nhìn rõ lại mình... tất cả, chỉ có thể nói gọn hai chữ: tầm thường. Cũng kỳ lạ là mình lâu nay cứ soi mình qua hình ảnh Thượng, chưa bao giờ thật sự nhìn rõ mình như bây giờ. Nhìn rồi, cảm giác tự ty, mặc cảm dâng đầy trong lòng, thật là đau đớn! Càng đau đớn hơn khi chính Thượng nói:
- Minh ơi, chắc mình yêu em gái Minh mất rồi. Ai cũng nói bọn mình là "trời sinh một đôi". Mình sẽ xin cha mẹ đi hỏi Chi Mễ thôi. Cứ vừa ra tới thềm nhà Minh, mình đã muốn quay trở lại.
- Thượng có nói với Chi Mễ chưa?
- Mình biết Chi Mễ yêu mình, cần gì phải nói!
Cái gì Thượng cũng biết, sao không biết là Minh cũng yêu Chi Mễ? Hay phải chăng vì biết, Thượng cố tình nói: Chi Mễ - em gái mình? Mình tự hỏi, cũng không có can đảm hỏi lại Thượng, cũng không hỏi Chi Mễ, chỉ tự buồn một mình.
Ngày…
Dạo này, cha cứ ho suốt ngày đêm. Cha ngày càng gầy, hay ngủ gà gật. Mình thương cha, đêm nào cũng vào nằm với cha, nửa đêm còn dậy, bỏ thêm than cho cha ấm mà ngủ ngon. Mình cũng ho khan và buồn ngủ kinh khủng. Lúc nào mình cũng muốn ngủ.
Mình và cha cùng lên tỉnh khám bệnh. Biết bệnh rồi, cha thất vọng ghê gớm. “Không thuốc chữa” là cái từ mà mình nghe mãi vẫn không hiểu.
Ngày…
Khi trưa, cha đã hỏi mình:
- Bên nhà Thượng đã đem trầu cau qua. Con nghĩ sao?
- Cha đã hỏi ý em chưa?
- Chuyện đó là chuyện của đàn ông. Con gái gả đâu, ngồi đó.
- Cha gả em sớm đi.
Thật ra, mình mong cho em mau mau đi khỏi nhà, trước khi em cũng bị lây bệnh. Cha có vẻ chần chờ. Còn hy vọng gì mà chần chờ hả cha? Cha không muốn nói sự thật với em. Không lẽ, cha muốn em chết cùng chúng ta hay sao?
Ngày…
Em hỏi:
- Minh ơi, sao hồi này Minh khó chịu quá, lúc nào cũng nhăn nhó, giống y cây xương rồng tròn, gai chĩa như rừng, thấy ghê!
- Tui vậy đó, rồi sao? Không thích thì đi chỗ khác.
- Đi thì đi. Anh làm như em thích chơi với anh lắm. Em đi kiếm anh Thượng. Đã xấu, còn xí nữa, thấy ghét!
Chi Mễ đứng nhìn mình một hồi, không hiểu chờ gì? Mãi không thấy mình nhúc nhích, Chi Mễ đi mất. Mất một lúc, mình mới nhớ ra là Chi Mễ vừa gọi mình bằng anh. Anh - em gì cũng vậy thôi. Bây giờ, trời có sụp, mình cũng không lo, huống là lo Chi Mễ giận.
Ngày…
Mình và cha vắng nhà, đi mua sắm lễ vật cho đám cưới Chi Mễ. Ở nhà, Chi Mễ và Thượng bắc thang, đập những ô gạch trên sát mái ngói, thò tay vào những ổ chim sẻ bắt chim con và trứng chim xuống chơi. Sau đó, hai người đã bỏ những con chim con trở lại tổ. Những cái trứng thì lớp vỡ, lớp móp, nằm chỏng chơ trên cát, dưới những gốc hoa hồng lai.
Tối đó và cho đến trưa hôm sau, những con chim con không ngừng kêu la. Mình rất lạ. Xưa nay, những con chim con rất im lặng, chỉ có những con chim mẹ mới thi thoảng kêu mà thôi. Nhìn lên mái hiên, mình phát hiện vết đập phá. Ngó xuống những bụi hồng lai, kiến bu đầy quanh những cái trứng vỡ. Bắc thang leo lên, mình nhìn thấy những con chim con với cái mỏ to, viền vàng và lông tơ mới nhô trên sống lưng. Con nào cũng không ngừng há to cái mỏ đòi ăn. Bọn chim con đói. Những con chim mẹ vì động ổ, có mùi lạ, đã bay đi mất. Mình không biết làm sao, đành lấy gạo, bỏ vào mỏ những con chim con. Bọn chim nhóc đó nuốt lia lịa. No rồi, chúng không kêu la nữa.
Hôm sau, sáng ra mà mình không nghe tiếng kêu la nào. Vừa toan bắc thang lên xem, mình giật mình khi nhìn thấy một sợi dây xanh lè, trong một ô gạch, từ từ rút qua ô gạch kế tiếp. Thôi rồi, những chú chim con đã thành mồi ngon cho lũ rắn lục vì không có mẹ bảo vệ. Chưa bao giờ mình nổi điên với Chi Mễ, hôm nay, mình đã trợn mắt:
- Đồ độc ác! Em và Thượng, cả hai độc ác như nhau, đi với nhau cho khuất mắt tui!
Em ngập ngừng gọi:
- Minh ơi, đừng giận nữa, có được không?
- Đừng có đứng đó mà “Minh Minh”, đi chỗ khác, chẳng có Minh nào ở đây hết. Chết mất xác rồi. Chết theo mấy con chim con tội nghiệp kia rồi. Chẳng còn mấy ngày là theo chồng mà vẫn cứ sống như một đứa con nít, không biết suy nghĩ gì...
Có lẽ, những ấm ức dồn nén quá lâu, bây giờ được thể, tuôn ra hết, mình không còn là mình nữa: nào lời dịu dàng, lời ân cần, lời yêu thương… đã trôi sông, trôi biển. Em đứng đó, kinh hoàng nhìn mình, không nói tiếng nào, như là đã mọc rễ dưới chân. Cho đến lúc Thượng xuất hiện, bênh vực em, lời qua tiếng lại, rồi chịu không xiết những lời cay cú của mình, cũng chửi mình một trận bằng những lời xưa nay không ai nghĩ là Thượng có thể nói ra. Không ngờ là cha cũng vào cuộc, đi chửi nhau tay đôi với Thượng. Rồi xóm giềng bu quanh. Rồi cha mẹ Thượng xuất hiện và tham gia vào…
Cuối cùng là chẳng cưới, chẳng hỏi, ngay ngày hôm đó, em ra đi cùng với gia đình Thượng. Còn lại hai cha con nhìn nhau, cùng ngồi phịch xuống ghế, chẳng hiểu nên khóc hay nên cười? Mình thật ghét mình lúc đó. Có nhiều cách để mượn nước đẩy thuyền, sao lại mượn nhằm lúc con nước đục thế kia!
Ngày…
Mình biết xóm giềng, gia đình Thượng đều khinh cha con mình: tưởng con nhà Nho thì đàng hoàng, tử tế, khi gặp chuyện là ló ngay cái đuôi gian ác, xấu xa.
Mình thích ngồi ở dưới hiên nhà, nhìn những cành trúc đào nghiêng nghiêng, phất phơ. Cái vẻ mỏng manh như liễu, nhưng vẫn cố vươn thẳng của cành trúc đào, có gì đó rất cảm động.
Ngày…
Có lẽ, giờ đây, ai cũng biết bệnh tình cha con mình. Hôm qua, có nhiều viên đá bọc giấy đã bay vào nhà mình, rơi đầy trước ngõ. Những tờ giấy đều cùng một giọng, bảo cha con mình: xấu xa như vậy, đáng đời mắc bệnh nan y. Từ nay, chết rũ trong nhà, không được ló mặt ra, mắc công lây bệnh cho người khác. Đi tới đâu, người ta ném đá tới đó, đừng trách sao xóm giềng bạc bẻo.
Ngày…
Đêm qua, cha đi rồi. Chỉ còn lại mình trong tĩnh lặng của giờ phút chờ ban mai tới. Mình không thích chờ. Bởi vì, ban mai không tới để cho mình một ngày mới vui vẻ; ban mai tới là sự kéo dài của giây phút giẫy chết. Nó cũng kinh khủng như mỗi khi mình nhớ về những chú chim non, sợ đến nỗi không dám kêu la khi bắt được mùi của con rắn, đang từ từ, hết ổ này sang ổ khác, ăn lần lượt tất cả.
Mình đi cùng cha đây. Chỉ buồn là, hình như mình cũng không nhớ ra mặt của em nữa. Đừng tưởng rêu phong chỉ che được mái ngói; rêu phong che phủ mặt người; rêu phong che hết dấu yêu, che hết tiếng cười, che mờ đôi mắt mình, che mờ những đôi mắt một thời yêu thương nhau, vì vậy, mới dễ dàng một đi, không trở lại. Có hoang tàn, mới có rêu phong. Hay vì có rêu phong, mới thấy hoang tàn?
******
Ông nội đọc những gì Chi Mai viết rồi thở dài:
- Cháu viết lại làm gì? Câu chuyện không chỉ đơn giản như vậy đâu.
- Vậy là sao hả ông?
- Cháu cứ tò mò về ngôi nhà hoang. Ông biết. Trong làng, mọi người cứ hay đồn thổi về ngôi nhà đó với đủ thứ chuyện ma quái. Thật ra, người làng chỉ muốn trốn tránh một sự thật rằng: cha ông mình, vì sợ bệnh truyền nhiễm mà bỏ mặc hai con người đó chết rũ, tự sinh, tự diệt. Dù sao, cho là có ma quỷ, còn hơn cho con cháu đời sau biết sự vô tình của đời trước. Đặc biệt là cha ông chúng ta, những người có mặt trong những trang giấy đó. Có lẽ, cháu cũng đoán ra rồi. Là đúng, hay sai, chúng ta cũng chỉ là con người, ích kỷ, toan tính cho riêng mình. Điều dễ dàng nhất là đổ lỗi cho người khác. Lương tâm nhẹ nhàng thì sống dễ chịu hơn. Hai cha con họ, chẳng phải đã cho người khác lý do để làm điều đó hay sao? Họ cũng muốn vậy. Ta tại sao không làm theo mong muốn của họ? Để họ yên nghỉ chính nơi họ muốn. Đó là điều cuối cùng, cha ông chúng ta và người làng có thể làm được cho họ. Nếu cháu không ngớ ngẩn viết lại cuộn giấy, ông cũng gần như đã quên mất câu chuyện này. Nhớ lại, chỉ thêm xấu hổ và đau lòng thôi.
******
Chi Mai đốt từng cụm nhang cắm trên lối đi dẫn vào nhà hoang, vừa lẩm bẩm:
- Này là nén nhang cho những người cô độc trong cõi chết. Này là nén nhang thay một lời xin lỗi. Này là nén nhang trả yêu thương cho người, như thả hương khói lên trời và tan.
Không gian phảng phất mùi trầm hương của bó nhang cô đốt. Trong lòng Chi Mai, nỗi buồn trăm năm trước vẫn chẳng nhẹ nhàng hơn. Thôi vậy, có lẽ chờ đến ngày nào đó, mình đừng nhớ, mình dần sẽ quên.
******

TRÒN MỘT NGÀY

(Ảnh: VN Thư quán)
Tiếng chuông điện thoại reo inh ỏi làm tôi choàng thức giấc, trái tim giật thót vì lo lắng, không hiểu ở nhà có chuyện gì không? Điện thoại mà reo những giờ không giống ai thì hồi hộp lắm, nhất là khi trong nhà còn có mẹ già đau ốm triền miên.
Quờ quạng trong bóng tối tìm cái điện thoại và mở màn hình: mới có 4 giờ sáng! Tôi lò dò lại, soi màn hình di động vào cái điện thoại bàn và bấm xem số ai vừa gọi. Bất thình lình, cái đèn đỏ nhấp nháy và chuông điện thoại lại réo inh ỏi, thì ra là số của anh.
Tôi cầm điện thoại lên, cằn nhằn:
- Trời ơi, anh tính đi ăn trộm hay sao mà…!
- Anh nhắn cho em vào email rồi mà: kể từ hôm nay, mình sẽ đi tập thể dục sớm một tiếng.
- Anh nhắn hồi nào sao em không thấy? Messenger mở suốt mà đâu có cái thư nào của anh?
- Anh gởi vào cái hộp thư nick C. từ trưa hôm qua.
- Có phải anh cố tình không? Cái hộp thư ấy mấy khi em mở, quên mất tiêu pass rồi cũng nên. Sao anh không gọi điện?
Tiếng anh cười nghe là biết gian giảo đầy người.
- Xuống nhà đi, anh đã đến dưới đường chờ rồi.
Đã lỡ thức rồi, tôi đành đi tắm qua và thay bộ short, rồi nhanh chóng mang vớ, đi giày ra cửa, chạy bộ xuống mấy tầng lầu.
Đường phố hãy còn tối và vắng. Khí trời ẩm và lành lạnh, có vẻ rất trong lành, gợi tôi nhớ hương vị quê nhà vào những sớm mai hay những buổi chiều tà. Tôi thấy rất dễ chịu, tự nhiên lại có cảm giác mũi mình như đang dài ra để hít thở cho thỏa thích.
Anh đang đứng trên lề, cạnh chiếc xe máy. Chỉ mười phút chạy xe là anh và tôi đã đến công viên. Lấy tay đẩy cái gọng kính cận, anh chỉ vào ngọn đèn đường sáng choang trên đầu nói:
- Mình đánh cầu lông ở đây giờ này là tiện nhất, vừa sáng, vừa thoáng, vừa…
Tôi nhăn mặt:
- Anh cũng biết là em hay thức khuya, có đêm nào ngủ trước 1 giờ sáng đâu. Tập bây giờ thì về tới nhà chỉ mới khoảng 6 giờ, chắc em phải ngủ thêm giấc nữa thì mới đi làm nổi. Rủi mà không ngủ được, giác 9 – 10 giờ không gà gật mới kỳ đó. Nếu lúc đó em đang chạy xe trên đường, buồn ngủ quá, chạy như người say đánh võng, không bị công an túm, cũng bị bệnh viện ghi tên.
- Em nói sao nghe y như thật ấy, "thương tâm" quá trời!
Cái cách anh cười cộng với cái tròng kính nhá đèn nhấp nháy hết sức hài hước, còn cửa nào để nổi sùng, thôi thì đánh cầu cho rồi.
Vì tức mình, tôi trút giận vào trái cầu như đánh kẻ thù. Khổ nỗi, anh cao lênh khênh, cứ nhẹ nhàng đánh qua vừa tầm cho tôi, dù tôi nhiều lần chơi xấu, khi thì tạt thấp, khi thì đánh xéo để anh phải chạy bở hơi tai, rồi phải múa may đủ tư thế để đỡ trông rất buồn cười. Nhìn anh, tôi vui quá, cứ cười khoái chí, đánh không biết mệt. Chỉ đến khi người tôi nóng như lò lửa, mặt rát bỏng và cánh tay gần như không thể giơ lên, tôi mới ngừng.
Bận về, tôi quyết định chạy bộ về nhà. Chạy một đoạn, tôi mới nhận ra mình rất mệt. Quãng đường chỉ còn non nửa cây số mà với tôi bây giờ, thật là xa xôi vạn dặm. Tôi thấy tiếc, lúc nãy để anh chở về thì bây giờ đâu có ngán ngẩm thế này!
Khi về được tới cửa, tôi lại mừng vì lúc nãy mình sáng suốt không nhờ vã anh?! Tôi lúc nào cũng đầy mâu thuẫn. Ngay cả tôi, lắm phen còn không chịu nổi mình nữa là…
Là nói thế thôi, những khi tôi khỏe mạnh, kiểm soát được mình thì tôi là một người hoạt bát, vui vẻ… túm lại là… cực kỳ dễ thương. Nhưng khi tôi mệt mỏi, không đủ sức kiểm soát chính mình thì tốt nhất là kiếm một xó mà trốn biệt, để thiên hạ nhìn thấy một “bà chằn lửa" thì kinh dị lắm.
Có khối thời gian dư vào sáng nay, thế mà loanh quanh sao không biết, tôi lại thấy mình sắp trễ giờ tới nơi. Chuyện cơm bữa ấy mà, chỉ tự mình hơi thắc mắc, mình xài thời gian kiểu gì kỳ lạ thế không biết?
Cũng may, tôi là người dị ứng với mọi loại kem, phấn. Mỹ phẩm duy nhất mà tôi xài muôn năm là hai cây son. Vì vậy, dù có tháo mồ hôi chạy như bay xuống lầu cũng chẳng ảnh hưởng tới hòa bình thế giới, có khi còn hay vì có má hồng tự nhiên ấy nhỉ?
Đang vội vội ra cửa, tôi nghe tiếng anh gọi:
- Anh ở đây, hôm nay cho em đi nhờ xe miễn phí.
Biết mình mà qua tới bãi, lấy được xe ra, trễ càng thêm trễ, tôi cười:
- Cám ơn anh, cái gì miễn phí, em đều thích hết!
- Em nói đó, từ nay anh làm tài xế miễn phí cho em.
- Thôi, cám ơn anh. Em đâu nỡ lợi dụng công khai vậy.
- Là anh tình nguyện mà!
- Ui trời! Chuyện đó, hồi sau sẽ tính. Em trễ mất rồi.
Từ khe cửa, tôi đã nhìn thấy chị giám đốc ngồi ở bàn đang viết cái gì đó. Tôi rón rén cúi thấp người xuống, toan âm thầm bò về cái bàn của mình. Chính lúc ấy, tôi thấy một cái bóng chồng lên bóng của mình. Quay phắt lại, tôi nhận ra anh phó giám đốc cũng đang lom khom như thế ở đằng sau mình:
- Em làm rơi gì sao? – giọng anh rất thấp, gần như thì thầm.
- Em đâu có làm rơi gì.
Anh liền đứng thẳng dậy:
- Vậy sao em cứ lom khom?
Tôi đưa ngón tay lên miệng:
- Anh đừng la lớn.
- Lại đi trễ nữa! Còn nấp nánh làm gì, tui đã thấy tiểu thư từ dưới cổng rồi.
- Dạ! – còn gì là bí mật đâu, tôi đành đứng thẳng dậy, liếc cho anh phó một con "dao lam" bén ngót.
Anh nhe răng cười tươi quá, làm tôi muốn bệnh luôn.
Treo cái giỏ ra sau ghế và cái áo khoác lên lưng ghế xong, tôi ngồi xuống.
- Hôm nay trễ 20 phút, phạt ngồi trực thêm hai tiếng buổi chiều, nghe chưa?
- Dạ! – tôi ỉu sìu. Ngày nào cũng bị phạt trực sau giờ làm việc, gặm bánh mì muốn ngán mà tôi vẫn hiếm khi tới chỗ làm đúng giờ.
Chuông điện thoại đổ, tôi cầm máy, khẽ ho cho thông giọng rồi mới đưa lên tai, “alô… xin nghe!”, bằng cái giọng dịu dàng nhất thiên hạ.
Nhiều khi tôi nghĩ: nếu tôi không là một cô gái có nhiều vấn đề nổi loạn thuở thiếu niên, chắc tôi cũng không có bao nhiêu kinh nghiệm để thuyết phục người khác. Chuyện tư vấn cho mọi lứa tuổi này quả thật rất đau đầu. Đôi khi, các phụ huynh đã có biện pháp xử lý, điều họ muốn nghe là để giải áp lực cho chính họ chứ không phải cần giải pháp. Còn chưa kể đến những cuộc gọi quấy phá chỉ vì thích nghe giọng nói của người tư vấn.
Nhiều lần, chị giám đốc yêu cầu tôi đưa số điện thoại nhà riêng để có thể tư vấn ngoài giờ, nhưng tôi đều từ chối. Buổi tối là thời gian riêng để tôi thoát khỏi những rắc rối của người khác. Nếu đem cả về nhà, chắc gì tôi có thể còn giữ được giọng nói kiên nhẫn, ngọt ngào được nữa vì quá tải.
Hết giờ làm, mọi người đã về từ lâu, chỉ còn tôi với căn phòng trống và những chiếc điện thoại. May quá, đồng hồ đã chỉ 6 giờ 30, tôi đã xong "nghĩa vụ quốc tế".
Đang khóa cửa, tôi nghe tiếng điện thoại đổ chuông. Tuy rất muốn đi luôn, coi như mình không nghe thấy, cái khó nhất là tự lừa dối mình, tôi đành thở dài, quay trở vào. Lại ho hen cho thật tươi tỉnh, tôi bắt máy:
- Alô… xin nghe?
Giọng anh ở đầu dây nghe như ru:
- Có ai bị bỏ đói không nhỉ? Có người đợi sẵn chở đi ăn đây nè.
Không hiểu sao tôi lại thở dài. Sẽ có ngày anh làm tôi đổi ý mất. Gần đây, tôi thường hay muốn dựa dẫm vào anh, dấu hiệu chẳng hay chút nào! Anh là cái vòng tròn mở ra, khép lại một ngày của tôi. Hơi lắc đầu, tôi tự nói: không nên để nó thành thói quen. Cái gì quen cũng chẳng mấy hay ho. Chuyện đó, ngày mai hẳn tính, bây giờ, chưa kịp quen, cứ đi ăn cùng anh cái đã. Và tôi nhanh chóng khóa cửa, xuống lầu.
******

HÀNH TRÌNH CỦA NHỮNG QUE DIÊM


Tất cả những que diêm có hai con đường cơ bản: cháy hoặc rã đi.
Cháy một mình hay cùng cháy.
Rã và thành đất.
Thiên nhiên có bốn sức mạnh: đất, nước, lửa, gió. Thật ngẫu nhiên là trong một que diêm đã tiềm ẩn hết hai trong bốn sức mạnh của thiên nhiên. Nếu que diêm không cháy, thì đất cũng là nơi ươm mầm sự sống. Nếu que diêm cháy có ích, thành ngọn lửa nấu chín thức ăn, tức là duy trì sự sống… Nếu que diêm cháy vô ích?
……….......
Thư đưa mắt nhìn những gương mặt trong lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí. Hầu hết là những người đang tác nghiệp tại một tòa soạn nào đó, chỉ có mình cô là lính mới tò te. Khi giáo viên vào, lại có thêm học viên cùng vào, cô nhận ra ngay một chị là nhà nhiếp ảnh nghệ thuật khá tên tuổi, một người là nhạc sĩ trẻ đang lên và một nhà sư trẻ măng dù trong bộ áo nâu sồng, vẫn trông rất đẹp trai!
Lời giảng viên: …là nhà nước công dân, trong đó, có ba quyền lực gồm: quyền lập pháp, quyền hành pháp và quyền tư pháp. Có một thứ quyền lực không chính thống, vẫn được xem là quyền lực thứ tư, vì nó có sức mạnh hướng dẫn dư luận… Chúng ta không thể cho phép mình vì tình cảm riêng tư mà đưa thông tin theo ý kiến chủ quan. Một sự kiện điển hình, phải có ít nhất ba trường hợp giống như thế. Nếu các anh chị không cân nhắc kỹ lưỡng khi đưa tin, hậu quả của nó... Tôi ví dụ:...
Tiếng giảng viên đều đều khiến cô gần như ngủ gật.
một tin tức phải chứa đầy đủ các thông tin gồm 5 W cộng một H: who, what, when, where, why và how. Trật tự của những chữ W đó do các anh chị quyết định chọn ý nào đắt nhất
Nghe loáng thoáng cái gì đắt đắt, cô giật mình tỉnh ngay. Cái mà thầy cho là đắt chắc là quý hiếm lắm đây. Thì ra chỉ là bài giảng. Lỡ thức rồi, cô mở mắt nghía anh chàng nhạc sĩ người Nha Trang. Anh nho nhã, trí thức với cái kính trắng và nụ cười thật tươi. Chỉ tiếc là anh có cái giọng nam cao gần như giọng gió. Còn anh nhà sư người Đà Lạt chỉ biết cười một cách hiền lành làm cô nghịch ngợm nảy ý muốn trêu chọc thầy. Cô cầm cây bút xoay xoay trên ngón tay, nghĩ ngợi nên viết cái gì cho nhà sư. Ra rồi, cô cười mủm mỉm viết: Thầy ơi, U hỏi thầy khi nào về?
Vo tròn tờ giấy, cô nhắm lưng thầy, liệng véo. Kịch.
Nhà sư quay lại, cô đưa bàn tay làm chữ OK lắc lắc và mấy ngón tay lần lượt vừa cúp, vừa bung thành hình như thể gọi điện thoại.
Nhà sư nhìn cô học viên trẻ măng có khuôn mặt thanh tú, đang hồn nhiên cười như hoa với mình, không cần nói cũng biết cô vẫn còn giữ tính học trò, chọc phá người khác. Thầy cười cười, cúi xuống nhặt viên giấy. Xem thử cô gái này viết gì nào – thầy vừa nghĩ, vừa mở. Nhìn thấy dòng chữ, mặt thầy trở nên đỏ hồng – hãy đợi đấy, cô gái thích chơi chữ.
Xem như thầy thua 1 – 0. Thư thích chí nhìn vào thầy. Bàn tay cô đang ở dạng gọi điện thoại trên tai, liền đưa ra ngoài ngang mũi, đầu ngón cái chỉ vào mũi mình, đầu ngón út chỉ vào nhà sư. Cô đưa ngón cái tay trái thành hình number one để ngay mũi, bàn tay phải thành số O như ống dòm, nheo một mắt nhìn vào thầy.
- Em.
Thư giật mình vì bị thầy giáo chỉ ngay mình.
- Dạ?
Thầy lấy bút gạch chân một cái title trên tờ báo mới ra, hầu như ai cũng có một tờ.
- Em lên bảng viết bài báo này thành một tin. Các anh chị cũng viết tin từ bài báo này. Chúng ta sẽ xem mọi người viết như thế nào.
Thư nhanh chóng lướt mắt suốt cả bài báo dài. Trong đầu cô những từ: ai, khi nào, ở đâu, việc gì, tại sao, thế nào… cứ như lồng đèn kéo quân chạy loanh quanh, muốn nứt toác cả trán cô mà chui ra. Cuối cùng, cô nghĩ: một cái tin, điều đập vào ý nghĩ người khác trước hết chính là sự kiện, thời gian, địa điểm, nhân vật và kết luận vì sao xảy ra sự kiện.
Thầy giáo nhìn vào cái tin của cô và nhăn mặt:
- Vì sao em chọn cách sắp xếp thông tin như thế?
- Thưa thầy, có vấn đề ạ?
- Có vấn đề đấy.
- Dạ?
- Đây là một bài báo viết về một chương trình truyền hình mới, do những diễn viên kịch nói tên tuổi dàn dựng. Theo em, cái gì khiến bạn đọc chú ý trước hết?
- Thưa thầy, chương trình ạ.
- Nếu chương trình không phải do những nghệ sĩ này dàn dựng, em có chú ý không?
- Dạ… thưa thầy, em có chú ý ạ, vì...
Thầy giáo cắt lời Thư, chỉ vào nhà sư:
- Vui lòng đọc cho tôi nghe cái tin của Thầy.
- Hai diễn viên... vừa kết hợp với Đài THTP dàn dựng một chương trình dành cho thiếu nhi có tên gọi…
- Em có biết hai diễn viên này không?
- Dạ biết.
- Có thích họ không?
- Dạ có.
- Nếu những người em đã biết, đã thích, em có chú ý xem họ làm gì mới không?
- Dạ có.
- Vậy em có biết cái tin của em tệ ở chỗ nào không?
- Dạ...
Nhân lúc thầy giáo bận nhìn xuống mọi người, Thư nhìn nhà sư, nheo một mắt, ra dấu số 1 với thầy rồi hơi cúi đầu đi về chỗ.
Giờ ra chơi, Thư lên xem tập album ảnh của nhà nhiếp ảnh. Thư trầm trồ:
- Nhìn ảnh là biết chị đã đi rất nhiều nơi. Chị chụp ảnh đẹp quá, trông cứ như tranh ấy. Chị học lớp này, định làm phóng viên ảnh ạ?
- Chỉ để cộng tác tin ảnh.
- Vậy chị nghĩ anh nhạc sĩ đẹp trai kia học để làm gì?
- Có lẽ để tự làm PR cho mình.
- Chị giỏi quá, cái gì cũng nghĩ ra.
Chị vò đầu Thư cười:
- Ngốc. Vậy em học để làm gì?
- Em muốn làm phóng viên.
- Trông em không giống phóng viên đâu.
- Làm sao mới giống hả chị?
- Mai mốt em sẽ biết, ráng chờ đi hen.
Nhìn thấy nhà sư đang ngồi một mình ở ghế đá dưới gốc cây sứ trắng, Thư lại gần:
- Thầy ơi?
Nhà sư nghĩ bụng: Cô gái nghịch ngợm lại đến nữa rồi! – nhìn vào Thư, thầy hỏi:
- Dạ, có chuyện gì?
- Dạ, em nghe nói thầy tu ở Trúc Lâm thiền viện?
- Dạ phải.
- Thầy đi học để về làm cho báo Giác Ngộ phải không ạ?
- Không hẳn thế.
- Thầy ơi, có phải thầy học để làm PR cho chùa Trúc Lâm phải không ạ?
- Không hẳn thế.
Thư bắt đầu ngờ vực nhà sư đang có ý trêu mình:
- Cái gì cũng không hẳn, tức là cái gì cũng có một chút ạ?
- Dạ phải. Không hay có chỉ là một khái niệm. Ta làm chưa hẳn là có, ta không làm, chưa hẳn là không.
Thư nhìn nhà sư đang mủm mỉm cười, bất chợt cô nói:
- Thầy ơi, thầy nói khó hiểu quá, em không hiểu tức là không hoàn không, may quá, dạ chào thầy.
Vừa nói xong, Thư đã vội quay người, vung vẩy hai tay mà đi.
* * * * * *
Anh Trưởng ban Chính trị-Xã hội gọi Thư vào:
- Em đã có đề tài nào chưa?
- Dạ, em báo cáo tuần mấy đề tài đó ạ.
- Cái đó đều xài không được. Tôi cho em một đề tài đây.
- Dạ, cám ơn anh. Đề tài gì vậy anh?
- Em vào trại giam xin phỏng vấn P.
- Tên cướp giết người không ghê tay, đang chờ thụ án tử hình ạ?
- Phải.
- Dạ thôi, em không nhận đề tài này đâu.
- Không nhận là thế nào?
- Gã đó, khi cướp của thì quyết giết chết không tha để nạn nhân không thể nhận diện. Thuở ban đầu còn nghèo hèn, hắn sử dụng vũ khí thô sơ là dao, mác. Khi giàu có, hắn dùng súng đạn. Gã giết người máu lạnh vậy, lời cuối cùng cũng chẳng hay ho lắm đâu ạ. Anh cho em đề tài khác đi.
- Không có cái khác, em làm đi. Đây là một đề tài rất hay. Cuộc đời ngắn ngủi của hắn, tội ác và kết thúc là dựa cột ở trường bắn. Đó là bài học cho những ai không chăm chỉ làm việc, chỉ muốn ăn chơi, hưởng thụ trên mồ hôi, nước mắt và cả máu của người khác.
- Nhưng em làm sao vào đó được? Anh cũng biết em đang tập sự, đâu có giấy tờ gì để qua cửa công an?
- Có đủ giấy tờ, ai làm chẳng được, cần gì gọi em. Làm được mới có tương lai. Anh đã viết sẵn cho em giấy giới thiệu, cầm lấy.
- Cái giấy này, vào tới phòng trực ban của trại giam là chấm hết. Cửa phòng giam hắn còn chưa kịp ngó nữa là…
- Đi đi, lằng nhằng ăn đòn bây giờ. Chúc em nhiệm vụ khả thi.
- Nhiệm vụ bất khả thi thì có – Thư nhăn nhó khẽ lẩm bẩm.
Giọng anh trưởng ban tuy rất hiền lành, vui vẻ, nhưng Thư biết mình chỉ có hai con đường: một là hoàn thành nhiệm vụ, hai là say good bye my job! Không có cửa thứ ba cho cô chọn lựa.
Đúng như những gì Thư dự đoán, tại cửa trại giam Chí Hòa, anh công an gác cửa sau khi xem giấy giới thiệu của cô, chỉ cô vào phòng trực ban ngồi chờ. Khoảng 15 phút, một sĩ quan công an vào gặp cô. Sau khi đọc hết những giấy tờ của Thư, ông nói:
- Muốn gặp tử tù này phải có giấy cho phép của Sở Công an Thành phố. Khi nào cô có giấy ấy, tôi lập tức cho cô vào gặp hắn. Cô phải nhanh lên đấy, hắn sắp bị đưa đi xử bắn rồi.
Biết chắc là dù mình có cố gắng mấy cũng không có cách nào "chạy" ra cái giấy chính thức gặp tử tù, Thư thầm nghĩ: một câu chuyện cũng như một cái tin, không trực tiếp thì vào đề gián tiếp. Không gặp được hắn, ta cũng có thể đi vòng từ phía gia đình hắn.
Cô chỉ biết nhà hắn ở khu vực Cầu Cống. Không hiểu cố ý hay vô tình, mọi thông tin đã có trên báo chí về P. hoàn toàn không nhắc gì về gia đình và địa chỉ cụ thể. Biết hỏi ai bây giờ? – Thư đau hết cả đầu để tự hỏi và đáp - người có thể biết về P., ngoài người thân của hắn (những người này đâu có dán nhãn cho cô thấy), còn lại là công an khu vực, người lái xe ôm. Gặp công an khu vực, tức là đụng vào thủ tục giấy tờ, vậy chỉ còn gặp các bác tài xe ôm.
Thư vào khu Cầu Cống, nghĩ là nên chọn những bác tài xe ôm có gắn tờ báo trên xe. Người thích đọc báo, ngoài chuyện rành đường sá, sẽ biết nhiều thông tin ngoài luồng hơn.
Thư có thông tin nhanh hơn là cô dự đoán. Người đầu tiên cô hỏi chuyện là một bác tài xe ôm đứng tuổi đã có thể nói vanh vách về P. và gia đình. Hắn cũng bình thường như những thanh niên khác, có một mẹ già, một vợ, một con. Trong xóm, hắn nổi tiếng là đứa con hiếu thảo, một chàng trai lịch sự, lễ phép, một người chồng yêu vợ, thương con… cho đến khi hắn lên báo, người dân trong xóm còn ngờ vực không hiểu ảnh đó có phải là chính P. hay không? Gia đình hắn không xác nhận. Hắn không thấy có mặt ở nhà, trong lúc mẹ hắn hiện đang bệnh rất nặng, sống nay chết mai.
Thư đứng nhìn căn nhà ọp ẹp, vách gỗ có nhiều kẽ hở, mái tôn. Cái cửa sổ chỉ có chấn song, treo một tấm rèm bông hoa đã rất cũ, buộc xéo, bên trong tối mờ. Cánh cửa gỗ đóng im ỉm, có một cái lỗ chó bên dưới. Trong nhà vẳng ra tiếng ho sù sụ và tiếng trẻ con khóc oe oe.
Cô gõ cửa và đứng chờ khá lâu mới có người mở cửa.
Người mẹ trẻ đang bồng nách một đứa bé gầy nhom:
- Cô là ai? Nếu là phóng viên thì về đi, tôi không tiếp.
- Chào chị. Em bên Hội Liên hiệp Phụ nữ.
- Có chuyện gì không?
- Dạ, nghe bảo bà bệnh nặng và cháu bé suy dinh dưỡng cần giúp đỡ, em đến để xác minh.
- Chúng tôi tự lo được, không cần phải nhờ vã ai. Cô về đi.
- Chị ơi, khoan đã. Em không xác minh xong, về bị la chết. Chị giúp em với.
- Hỏi xong thì về ngay nhé.
- Dạ, cám ơn chị.
Thư nhìn mọi thứ xung quanh, lòng tự hỏi: Hắn đã cướp nhiều vụ lớn, vậy tiền đã đi đâu mà nhà cửa thì huơ hoác, mẹ già con yếu nheo nhóc thế này?
- Bác bệnh sao vậy chị?
- Mẹ bị tai biến nằm liệt giường mấy năm nay rồi. Khi trước nằm ở bệnh viện, chỉ mới về gần đây thôi.
- Chị có đi làm không?
- Tôi nuôi con nhỏ, chăm mẹ chồng bệnh, còn làm được gì?
- Vậy chồng chị đâu?
- Cô không biết thật hay...
- Sao ạ?
- Không sao. Ảnh đang ở tù.
- Trước đây, ảnh làm nghề gì?
- Chúng tôi quen nhau khi cùng làm cho một cơ sở in lụa. Sau này, khi mẹ chồng bệnh, tôi có mang thì chỉ còn mình anh ấy đi làm, tôi ở nhà.
- Vậy vì sao…?
- Khi anh ấy bị bắt, tôi mới biết ảnh kiếm tiền bằng cách nào. Con gái tôi có một người cha như thế, làm sao mà ngẩng mặt nhìn ai đây hở trời!
Bỗng dưng chị khóc nức nở. Bé gái trong lòng chị cũng khóc váng lên.
- Con à!
Tiếng người mẹ vẳng ra từ chiếc giường bỏ mùng kín mít.
- Dạ, mẹ gọi con.
- Sao mà khóc vậy con? Nhà có khách à? Ai thế?
- Có một cô bên Hội Liên hiệp Phụ nữ đến.
- Họ muốn gì?
- Không có gì đâu mẹ, cô ấy chỉ đi xác minh hoàn cảnh nhà mình.
- Để làm gì?
- Nghe nói họ muốn giúp đỡ chúng ta.
- Để dành giúp cho người khác đi. Gia đình mình còn mặt mũi nào nhận giúp đỡ. Ôi, con ơi là con.
Cả nhà đều khóc nức nở. Lòng Thư nặng nề mặc cảm dối trá trước những giọt nước mắt của họ.
- Khi nào gia đình sẽ vào thăm chồng chị?
- Cô muốn đi theo? Để làm chi?
- Dạ, em phải xác minh tất cả mới xong việc, chị có thể giúp em không?
- Cô không theo vào được đâu, có trong danh sách thăm tù mới được.
- Bác có trong danh sách không?
- Danh sách chỉ có hai người là tôi và mẹ tôi.
- Em có thể xin đổi danh sách thăm nuôi, nếu chị đồng ý.
- Cho nó đổi đi, dù sao mẹ cũng không thể đi được – tiếng người bệnh thều thào:
– Con gái, lại đây.
Cô con dâu bế em bé lại gần, người bệnh lắc đầu:
- Cô bên Hội Liên hiệp Phụ nữ kìa.
Thư đến bên giường, mở một góc màn nhìn vào.
- Vào thăm nó, cô đừng nói gì về bệnh tình của tôi. Tôi biết cô thực sự là ai, cô muốn gì…, nhưng tôi không trách cô đâu. Trước khi gặp nó, tôi sẽ cho cô biết về nó, về chúng tôi đã sống như thế nào.
* * * * * *
Lời người mẹ: Đây là khu ổ chuột. Hàng xóm đều là những người lao động chân tay, nghề "thợ đụng", chạy xe ôm, mua gánh bán bưng. Bước ra cửa là thấy bán xì ke ma túy, chích hút, trộm cắp… Công an hốt như cơm bữa. Tôi luôn răn đe nó: Nghèo cho sạch, rách cho thơm. Đi học về là bắt theo tôi bán rong, rửa chén, bưng đồ ăn cho khách lề đường. Lớn chút, không chịu đi học là tôi xin cho vào học nghề ở xưởng in lụa bên khu Mả Lạng. Nó không dính xì ke ma túy, không hề điều tiếng, trộm cắp. Đi làm thì thôi, về nhà là nó ngoan lắm, sửa này, sửa kia, một dạ, hai thưa. Rồi nó cưới vợ, có con. Tôi thì vào bệnh viện. Từ đó, nó đi suốt ngày đêm. Nghe nó nói tăng ca kiếm thêm, tôi cũng mừng. Ai ngờ nó lại đi cướp của, giết người. Thà nó để tôi chết đi còn hơn. Sống mang nhục thế này… Cô ơi, con gái ơi - những dòng nước mắt chảy không ngừng trên đôi má hóp của người bệnh.
* * * * * *
Phải mất hai ngày chạy ngược, chạy xuôi, Thư mới làm xong thủ tục đổi tên người thăm nuôi tử tù. Trong khi chờ người công an dẫn hắn ra, cô bỗng cảm thấy thật trống rỗng. Cô không biết sẽ nói gì, sẽ hỏi gì. Hắn chết, đó là giá phải trả, nhưng còn những người ở lại? - mẹ hắn, vợ con hắn và những người vô tội chết dưới tay hắn, còn có một người sống sót thì trở thành phế nhân, gây đau khổ một đời cho họ và gia đình?
Hắn đã ra tới. Trông hắn trẻ, hiền lành như mọi chàng trai ở lứa tuổi 28, chưa đủ già để chững chạc, nhưng đã qua tuổi bồng bột, vô tư.
- Mẹ tôi khỏe không?
- Khỏe.
- Vợ con tôi khỏe không?
- Khỏe.
- Mẹ có trách tôi không?
- Có.
- Cô về nói lại với mẹ tôi, tôi xin lỗi mẹ.
...........
Thư vội vàng kết thúc cuộc viếng thăm mà cô đã thấy vô vị như chính bản thân mình.
Ngồi trước xấp tư liệu, hình ảnh thu thập được, Thư thở dài chán nản. Xem ra, mình chỉ có thể viết gương Người tốt, việc tốt thì đầu óc mới không đau. Cô hình dung hắn như một que diêm cháy vô ích. Khi cô đốt cháy hắn, hắn không cháy một mình mà cả gia đình hắn cùng cháy.
Cuối cùng thì Thư đã hiểu vì sao nhà nhiếp ảnh nói mình không giống một phóng viên: ngốc nghếch, thiếu bản lĩnh và sự quyết đoán đến lạnh lùng, cái cần rút bài học thì không giỏi, cảm tính thì quá thừa...! Công việc cô muốn làm, là nghề chọn người, không phải người chọn nghề.
******


HÀNH TRÌNH CỦA NHỮNG QUE DIÊM
 (Bản sửa)


(Ảnh: VN Thư quán)
Tất cả que diêm có hai con đường cơ bản: cháy hoặc rã. Cháy một mình hay cùng cháy. Rã và thành đất.
Anh Trưởng ban Chính trị - Xã hội gọi Thư vào:
- Em đã có đề tài nào chưa?
- Dạ, em báo cáo tuần mấy đề tài đó ạ.
- Cái đó đều xài không được. Tôi cho em một đề tài đây.
- Dạ, cám ơn anh. Đề tài gì vậy anh?
- Em vào trại giam xin phỏng vấn P.
- Tên cướp giết người không ghê tay, đang chờ thụ án tử hình ạ?
- Phải.
- Dạ thôi, em không nhận đề tài này đâu.
- Không nhận là thế nào?
- Gã đó, khi cướp của thì quyết giết chết không tha để nạn nhân không thể nhận diện. Thuở ban đầu còn nghèo hèn, hắn dùng dao, mác. Khi giàu có, hắn dùng súng đạn. Gã giết người máu lạnh vậy, lời cuối cùng cũng chẳng hay ho đâu. Anh cho em đề tài khác đi.
- Không có cái khác, em làm đi. Đây là một đề tài rất hay. Cuộc đời ngắn ngủi của hắn, tội ác và kết thúc là dựa cột ở trường bắn. Đó là bài học cho những ai không chăm chỉ làm việc, chỉ muốn ăn chơi, hưởng thụ trên mồ hôi, nước mắt và cả máu của người khác.
- Nhưng em làm sao vào đó được? Anh cũng biết em đang tập sự, đâu có giấy tờ gì để qua cửa công an?
- Có đủ giấy tờ, ai làm chẳng được, cần gì gọi em. Làm được mới có tương lai. Anh đã viết sẵn cho em giấy giới thiệu, cầm lấy.
- Cái giấy này, vào tới phòng trực ban của trại giam là chấm hết. Cửa phòng giam hắn còn chưa kịp ngó nữa là…
- Đi đi, lằng nhằng ăn đòn bây giờ. Chúc em nhiệm vụ khả thi.
- Nhiệm vụ bất khả thi thì có - Thư nhăn nhó khẽ lẩm bẩm.
Giọng anh trưởng ban tuy rất hiền lành, vui vẻ, nhưng Thư biết mình chỉ có hai con đường: một là hoàn thành nhiệm vụ, hai là say good bye my job! Không có cửa thứ ba cho cô chọn lựa.
Đúng như những gì Thư dự đoán, tại cửa trại giam Chí Hòa, anh công an gác cửa sau khi xem giấy giới thiệu của cô, chỉ cô vào phòng trực ban ngồi chờ. Khoảng 15 phút, một sĩ quan công an vào gặp cô. Sau khi đọc hết những giấy tờ của Thư, ông nói:
- Muốn gặp tử tù này phải có giấy cho phép của Sở Công an Thành phố. Khi nào cô có giấy ấy, tôi lập tức cho cô vào gặp hắn. Cô phải nhanh lên đấy, hắn sắp bị đưa đi xử bắn rồi.
Biết chắc là dù mình có cố gắng mấy cũng không có cách nào "chạy" ra cái giấy chính thức gặp tử tù, Thư thầm nghĩ: Một câu chuyện cũng như một cái tin, không vào đề trực tiếp thì vào đề gián tiếp. Không gặp được hắn, ta cũng có thể đi vòng từ phía gia đình hắn.
Cô chỉ biết nhà hắn ở khu vực Cầu Cống. Không hiểu cố ý hay vô tình, mọi thông tin đã có trên báo chí về P., ngoài ảnh hắn, không nhắc gì về gia đình và địa chỉ cụ thể. Biết hỏi ai bây giờ? - Thư đau hết cả đầu để tự hỏi và đáp - người có thể biết về P., ngoài người thân của hắn (những người này đâu có dán nhãn cho cô thấy), còn lại là công an khu vực, người lái xe ôm. Gặp công an khu vực, tức là đụng vào thủ tục giấy tờ, vậy chỉ còn gặp các bác tài xe ôm.
Thư vào khu Cầu Cống, nghĩ là nên chọn những bác tài xe ôm có gắn tờ báo trên xe. Người thích đọc báo, ngoài chuyện rành đường sá, sẽ biết nhiều thông tin ngoài luồng hơn.
Thư có thông tin nhanh hơn cô dự đoán. P. bình thường như những thanh niên khác, có một mẹ già, một vợ, một con. Trong xóm, hắn là đứa con hiếu thảo, một chàng trai lịch sự, lễ phép, một người chồng yêu vợ, thương con… cho đến khi hắn lên báo, người dân trong xóm còn ngờ vực không hiểu ảnh đó có phải là chính P. hay không? Hắn không có mặt ở nhà, trong lúc mẹ hắn hiện đang bệnh rất nặng, sống nay chết mai.
Thư nhìn căn nhà mái tôn ọp ẹp, vách gỗ có nhiều kẽ hở. Cái cửa sổ chỉ có chấn song, treo một tấm rèm hoa rất cũ, buộc xéo, bên trong tối mờ. Cánh cửa gỗ đóng im ỉm, có một cái lỗ chó bên dưới. Trong nhà vẳng ra tiếng ho sù sụ và tiếng trẻ con khóc oe oe.
Cô gõ cửa và đứng chờ khá lâu mới có người mở cửa.
Người mẹ trẻ đang bồng nách một đứa bé gầy nhom:
- Cô là ai? Nếu là phóng viên thì về đi, tôi không tiếp.
- Chào chị. Em bên Hội Liên hiệp Phụ nữ.
- Có chuyện gì không?
- Dạ, nghe bảo bà bệnh nặng và cháu bé suy dinh dưỡng cần giúp đỡ, em đến để xác minh.
- Chúng tôi tự lo được, không cần phải nhờ vã ai. Cô về đi.
- Chị ơi, khoan đã. Em không xác minh xong, về bị la chết. Chị giúp em với.
- Hỏi xong thì về ngay nhé.
- Dạ, cám ơn chị.
Thư nhìn mọi thứ xung quanh, lòng tự hỏi: Hắn đã cướp nhiều vụ lớn, vậy tiền đã đi đâu mà nhà cửa thì huơ hoác, mẹ già con yếu nheo nhóc thế này?
- Bác bệnh sao vậy chị?
- Mẹ bị tai biến nằm liệt giường mấy năm nay rồi.
- Chị có đi làm không?
- Tôi nuôi con nhỏ, chăm mẹ chồng bệnh, còn làm được gì?
- Vậy chồng chị đâu?
- Cô không biết thật hay...
- Sao ạ?
- Không sao. Ảnh đang ở tù.
- Trước đây, ảnh làm nghề gì?
- Chúng tôi quen nhau khi cùng làm cho một cơ sở in lụa. Sau này, khi mẹ chồng bệnh, tôi có mang thì chỉ còn mình anh ấy đi làm, tôi ở nhà.
- Vậy vì sao…?
- Khi anh ấy bị bắt, tôi mới biết ảnh kiếm tiền bằng cách nào. Con gái tôi có một người cha như thế, làm sao mà ngẩng mặt nhìn ai đây!
Chị bật khóc nức nở. Bé gái trong lòng chị cũng khóc váng lên.
- Con à!
Tiếng người mẹ vẳng ra từ chiếc giường bỏ mùng kín mít.
- Dạ, mẹ gọi con.
- Sao mà khóc vậy con? Nhà có khách à? Ai thế?
- Có một cô bên Hội Liên hiệp Phụ nữ đến.
- Họ muốn gì?
- Không có gì đâu mẹ, cô ấy chỉ đi xác minh hoàn cảnh nhà mình.
- Để làm gì?
- Nghe nói họ muốn giúp đỡ chúng ta.
- Để dành giúp cho người khác đi. Gia đình mình còn mặt mũi nào nhận giúp đỡ. Ôi, con ơi là con.
Cả nhà đều khóc nức nở. Lòng Thư nặng nề mặc cảm dối trá trước những giọt nước mắt của họ.
- Khi nào gia đình sẽ vào thăm chồng chị?
- Cô muốn đi theo? Để làm chi?
- Dạ, em phải xác minh tất cả mới xong việc, chị có thể giúp em không?
- Cô không theo vào được đâu, có trong danh sách thăm tù mới được.
- Bác có trong danh sách không?
- Danh sách chỉ có hai người là tôi và mẹ tôi.
- Em có thể xin đổi danh sách thăm nuôi, nếu chị đồng ý.
- Cho nó đổi đi, dù sao mẹ cũng không thể đi được - tiếng người bệnh thều thào:
- Con gái, lại đây.
Cô con dâu bế em bé lại gần, người bệnh lắc đầu:
- Cô bên Hội Liên hiệp Phụ nữ kìa.
Thư đến bên giường, mở một góc màn nhìn vào.
- Vào thăm nó, cô đừng nói gì về bệnh tình của tôi. Tôi biết cô thực sự là ai, cô muốn gì…, nhưng tôi không trách cô đâu. Trước khi gặp nó, tôi sẽ cho cô biết về nó, về chúng tôi đã sống như thế nào.
* * * * * *
Lời người mẹ: Đây là khu ổ chuột. Hàng xóm đều là những người lao động chân tay, nghề "thợ đụng", chạy xe ôm, mua gánh bán bưng. Bước ra cửa là thấy bán xì ke ma túy, chích hút, trộm cắp… Công an hốt như cơm bữa. Tôi luôn răn đe nó: Nghèo cho sạch, rách cho thơm. Đi học về là bắt theo tôi bán rong, rửa chén, bưng đồ ăn cho khách lề đường. Lớn chút, không chịu đi học là tôi xin cho vào học nghề ở xưởng in lụa bên khu Mả Lạng. Nó không dính xì ke ma túy, không hề điều tiếng, trộm cắp. Đi làm thì thôi, về nhà là nó ngoan lắm, sửa này, sửa kia, một dạ, hai thưa. Rồi nó cưới vợ, có con. Tôi thì vào bệnh viện. Từ đó, nó đi suốt ngày đêm. Nghe nó nói tăng ca kiếm thêm, tôi cũng mừng. Ai ngờ nó lại đi cướp của, giết người. Thà nó để tôi chết đi còn hơn. Sống mang nhục thế này… Cô ơi, con gái ơi - những dòng nước mắt chảy không ngừng trên đôi má hóp của người bệnh.
* * * * * *
Phải mất hai ngày chạy ngược, chạy xuôi, Thư mới làm xong thủ tục đổi tên người thăm nuôi tử tù. Trong khi chờ người công an dẫn hắn ra, cô bỗng cảm thấy thật trống rỗng. Cô không biết sẽ nói gì, sẽ hỏi gì. Hắn đã ra tới, trông hắn trẻ, hiền lành như mọi chàng trai ở lứa tuổi 28, chưa đủ già để chững chạc, nhưng đã qua tuổi bồng bột, vô tư.
...........
Thư vội vàng kết thúc cuộc viếng thăm mà cô đã thấy vô vị như chính bản thân mình, một que diêm ngớ ngẩn, chưa tự biết đời diêm ngày mai.
Đã có nhiều bài báo viết về tội ác của hắn, để cho mới mẻ hơn, cô phải viết về những gì người khác chưa viết, đó là gia đình hắn và những suy nghĩ của hắn trong những ngày cuối cùng trong xà lim tử tù. Ngồi trước xấp tư liệu, hình ảnh thu thập được, Thư thở dài chán nản. Hắn chết, đó là giá phải trả, nhưng còn những người ở lại? - mẹ hắn, vợ con hắn và những người vô tội chết dưới tay hắn. Những dòng chữ viết về gia đình hắn, Thư gõ rồi lại xóa, cô thấy mình giống con kền kền. Cô hình dung hắn như một que diêm cháy vô ích. Khi cô đốt cháy hắn, hắn không cháy một mình mà cả gia đình hắn cùng cháy.
******